Category: News

ข่าวสารเกี่บงกับเด็กที่ ยิ่งเล่นยอ่งฉลาดไม่ว่าจะเป็นการเล่นแบบของเล่นหรือไม่มีก็ตาม ขยันขันแข็งสุดๆ “หมอตี๋” สาธิต ปิตุเตชะ รมช.สาธารณสุข ไปร่วมเปิดโครงการ “เด็กไทยเล่นเปลี่ยนโลก” ปรับทัศนคติพ่อ แม่ ครู และเจ้าหน้าที่สาธารณสุข เกี่ยวกับการเล่นของหนูน้อยให้มีจินตนาการอย่างอิสระงานนี้จับมือกัน 4 กระทรวง สาธารณสุข มหาดไทย ศึกษาธิการ และกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์

“รมต.สาธิต” มั่นใจว่าประสบการณ์การเรียนรู้ที่ถูกต้องจะช่วยส่งเสริมเด็กตั้งแต่แรกเกิด หัวใจสำคัญคือต้องเล่นให้เหมาะกับวัย และส่งเสริมพัฒนาการรอบด้านอาทิ การขับเคลื่อนงานพัฒนาเด็กปฐมวัยไทยให้มีทักษะที่เข้ากับโลกที่เปลี่ยนแปลงในด้านไอคิว อีคิว และอีเอฟ ผ่านแนวคิด “ครอบครัว เล่นอย่างมีอิสระ เล่นให้สนุก และสุข”

เจ้าตัวเผย มีคู่มือผู้อำนวยการเล่น พัฒนาศักยภาพเด็กปฐมวัย เพื่อประชาสัมพันธ์ให้กับสถานรับเลี้ยงเด็ก 1,439 แห่ง ทั่วประเทศด้วย

เด็กหลากคนเมื่อโตขึ้น ก็เริ่มที่จะรู้จัก “การต่อรอง” โดยเฉพาะในเด็กวัยประมาณ 3-4 ปี ก็เริ่มที่จะมีข้อแม้ ขอต่อรองเมื่อต้องทำสิ่งต่างๆ แต่เรื่องแบบนี้ คุณพ่อคุณแม่อย่าได้เป็นกังวลใจไปนะคะ เพราะการต่อรอง ถือว่าเป็นสิ่งที่แสดงถึงพัฒนาการทางด้านภาษาของเด็กๆ เพียงแค่เราทำความเข้าใจ ไม่ใช้อารมณ์ และเรียนรู้ที่จะรับมืออย่างถูกวิธี ซึ่งจะต้องทำอย่างไรบ้างนั้น เรามาดูกันเลยค่ะ

ก่อนอื่นเราต้องเข้าใจก่อนว่า เพราะอะไรเด็กถึงชอบต่อรอง เมื่อเด็กๆ เริ่มเติบโตขึ้น เค้าจะเริ่มเรียกร้องในสิ่งที่ต้องการ มีความเป็นตัวของตัวเองมากขึ้น กล้าคิด กล้าแสดงออก รักอิสระ ไม่ชอบการถูกบังคับ จึงนำมาสู่การต่อรองนั่นเองค่ะ

เด็กแต่ละวัยนั้น มีเรื่องที่ชอบต่อรองแตกต่างกันไปนะคะ โดยในเด็กเล็ก ลูกอาจจะต่อรองเพราะ ไม่อยากกินข้าว ไม่อยากอาบน้ำ ไม่อยากนอน เด็กประถม เรื่องที่เอามาต่อรองก็จะใหญ่ขึ้นอย่าง ไม่อยากไปโรงเรียน ขอเล่นแท็บเล็ต และในเด็กวัยรุ่น เค้าอาจจะรู้สึกติดเพื่อนมากขึ้น ไม่อยากกลับบ้าน อยากไปเที่ยวกับเพื่อน เพราะเห็นว่าเพื่อนมี เพื่อนทำได้ เค้าก็อยากจะเป็นเหมือนเพื่อนๆ บ้าง

ส่วนวิธีรับมือกับเด็กชอบต่อรองนั้น เบื้องต้นให้คุณพ่อคุณแม่ควบคุมอารมณ์ตัวเองให้ได้ ไม่ขึ้นเสียงใส่กัน พูดคุยกันด้วยเหตุผล ไม่คิดว่าใครจะต้องเป็นฝ่ายชนะ หาทางออกร่วมกันแบบ win win ลองร่วมกันตั้งข้อกำหนด กฎของบ้าน เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาในครั้งต่อไป

และหากคุณพ่อคุณแม่ลองเปิดใจรับฟังข้อต่อรองของลูก เราจะมองเห็นพัฒนาการในด้านภาษา การแสดงออกของความต้องการและอารมณ์ รับรู้ถึงสิ่งที่ลูกเลือกและสิ่งที่ลูกชอบมากขึ้น หลายๆ ครั้งสิ่งที่ลูกต่อรองไม่ใช่เรื่องที่มีเหตุผลมากมายนัก คุณพ่อคุณแม่ลองให้ทางเลือก อธิบายถึงเหตุผล ฝึกให้ลูกรู้จักการยอมรับผลที่จะเกิดขึ้น ทำให้ลูกรู้ว่าคุณพ่อคุณแม่พร้อมที่จะรับฟังความต้องการของเค้า สุดท้ายลูกก็จะเรียนรู้และเข้าใจความต้องการของคุณพ่อคุณแม่เช่นเดียวกันค่ะ

อุปกรณ์ของเล่นด็กมีส่วนสำคัญในเรื่องการช่วยพัฒนาของเด็กระหว่างที่เล่นหรือไม่ นี้คงเป็นคำถามที่พ่อแม่หลายคนคงสงสัย เพราะบ้างคนการเล่นของเด็ก คือไร้สาระ หรือไม่เห็นต้องให้ความสำคัญอะไร แต่คุณรู้หรือไหม เด็กนั้นการเล่นคือการเรียนรู้สิ่งต่างๆรอบตัว การเรียนรู้สิ่งใหม่และทำให้เด็กเกิดจินตนาการและการจินตนาการนี้แหละคือตัวช่วยเสริมส้รางพัฒนาการสมอง

อุปกรณ์มีความสำคัญและเหมาะกับวัยของเด็ก ว่าวันไหนเด็กกำลังสนใจอะไร ต้องการเล่นอะไร และยากเกินไปไหม เช่น การเล่นสมมุติ อุปกรณ์จะมีส่วนช่วยกระตุ้นให้เด็กอยากจะเล่น ถ้าเด็กได้อุปกรณ์ที่เหมาะสม ซึ่งการเลือกอุปกรณ์ก็จะต้องมีข้อระมัดระวัง คือ ในเรื่องของความปลอดภัย เช่น ถ้าเด็กอายุต่ำกว่า 3 ขวบ เราก็ต้องระวังของเล่นจะต้องดูเรื่องสี ควรเป็นสีที่ไม่อันตราย เพราะเด็กชอบเอาของเล่นเข้าปาก สีบางอย่างอาจจะมีสารตะกั่ว, สารปรอทผสมอยู่ เพราะฉะนั้น ในของเด็กสำหรับเด็กเล่นจะมีเขียนไว้ว่าใช้สีที่ไม่อันตราย นอกจากนั้น จะต้องระวังของเล่นที่เป็นวัตถุเล็ก ๆ สามารถถอดได้ บางทีอาจจะหลุดเข้าปากทำให้เด็กสำลัก ติดคอเป็นอันตรายได้ รวมถึงความปลอดภัยด้านอื่นๆ เช่น ความมีคมของของเล่นอาจจะไปบาด หรือทิ่มต่ำได้

พ่อแม่จะมีบทบาทหลายประการที่จะช่วยส่งเสริมในจุดนี้ ก่อนอื่นคุณพ่อคุณแม่จะต้องเข้าใจ และเห็นความสำคัญก่อนว่า การเล่นนั้นเป็นเรื่องที่สำคัญต่อการพัฒนาของเด็ก มีประโยชน์ต่อสมองเด็กมาก เพราะปัจจุบันเราอาจจะไปเน้นเรื่องของการเรียนอย่างเดียว เด็กไม่ได้เล่นอย่างเหมาะสม คุณพ่อคุณแม่จะมีส่วนการช่วย คือ
            1. การเตรียมอุปกรณ์ สนับสนุนชุดรองเท้า ที่ต้องใช้ในการเล่น
            2. คุณพ่อคุณแม่จะส่วนช่วยในการจัดเวลา กิจวัตรประจำวันจะต้องจัดให้เหมาะสม มีโอกาสได้เล่นสม่ำเสมอ
            3. ในการสร้างทัศนคติที่เหมาะสม พ่อแม่จะส่วนชักจูงให้เด็กเห็นโดยเฉพาะอย่างยิ่ง การเล่นกีฬา การเล่นกีฬาสำหรับเด็กโต พ่อแม่ต้องเป็นตัวอย่างปลูกฝัง ชี้แบบอย่างให้เด็กดูและเห็นว่า การออกกำลังกายและเล่นกีฬาเป็นประโยชน์ ซึ่งเด็กจะได้อย่างจะร่วมกิจกรรมมากขึ้น และที่สำคัญมากก็คือ การที่พ่อแม่จะไปร่วมเล่นกับเด็กด้วย จะช่วยอย่างยิ่งในเด็กเล็ก ๆ ตั้งแต่เด็กทารกแรกเกิดถึง 5-6 ปี วัยนี้ ถ้าหากพ่อแม่จะให้เด็กเล่นได้อย่างสร้างสรรค์และได้ประโยชน์เต็มที่ มีจินตนาการ มีการพัฒนาการได้อย่างถูกต้อง พ่อแม่ควรจะลงไปร่วมเล่นกับเด็กด้วย ไม่เพียงแต่นำของเล่นมาให้เด็กเล่นคนเดียว บางทีเด็กจะเล่นไปเพียงชั่วเวลาหนึ่ง หรือเล่นแบบจำกัดมาก ไม่มีการสร้างจินตนาการมากขึ้น แต่ถ้าพ่อแม่ลงไปร่วมด้วย เด็กจะสนุกได้มีส่วนได้ชี้แนะในระหว่างการเล่นจะเป็นการที่มีปฏิสัมพันธ์ต่อกัน มีความผูกพัน มีความใกล้ชิดมีการเรียนรู้ซึ่งกันและกัน เกิดขึ้นในระหว่างนั้น

การที่เหล่าคุณแม่คุณพ่อหรือเหล่าน้าป้าที่ต้องการซื้อของเล่นให้ลูกหลานใช่ว่าเห็นอันไหนน่ารักหรือสวยมากคิดว่าเหมาะกับลูกหรือลูกจะต้องเล่นนั้น จะคิดแบบนั้นอย่างเดียวไม่ได้ต้องคำนึงถึงช่วงวัยของเด็กด้วย ว่าเหมาะหรือไหม เพราะถ้าเด็กที่เล็กเขายังไม่รู้เรื่องให้อะไรก็จะเอาเข้าปากวันนี้เราจึงมีวิธีมาแนะนำให้คุณซื่อของเล่นให้ได้เหมาะกับลูกๆหลานๆของท่านกัน

เด็กอายุต่ำกว่า 3 ขวบ

• หลีกเลี่ยงของเล่นที่มีชิ้นส่วนเล็กๆ ที่สามารถถอดแยกออกจากกันได้ เช่น ของเล็กรูปสัตว์ ควรจะมีการเย็บชิ้นส่วนของอวัยวะ ดวงตา แขนขาให้ติดกัน เนื่องจากของเล่นที่แยกชิ้นส่วนกันได้ อาจทำให้เด็กวัยนี้เผลอหยิบเคี้ยวเข้าปาก
• หลีกเลี่ยงของเล่นที่ทำจากพลาสติก PVC หรือประเภทที่มีสีตะกั่ว
• หลีกเลี่ยงของเล่นที่มีสายไฟหรือสายเชือกยาว
• ของเล่นทุกชิ้นที่ออกแบบมาสำหรับเด็กวัยนี้ ควรมีขนาดใหญ่พอที่จะไม่สามารถติดอยู่คอของเด็กได้
• หลีกเลี่ยงประเภทลูกโป่งหรือของเล่นที่สูบลมให้พอง เพราะอาจเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้หายใจไม่ออก

เด็กอายุระหว่าง 3-8 ขวบ

• เลี่ยงของเล่นที่มีขอบคม พลาสติก แก้วหรือโลหะ แม้แต่กรรไกร ก็ควรระมัดระวังอย่างน้อยเด็กจะอายุราว 5 ปี
• หลีกเลี่ยงของเล่นที่มีจุดแหลมคม
• หลีกเลี่ยงของเล่นที่ต้องใช้ไฟฟ้า เพราะอาจทำให้เกิดความร้อน
• เพื่อให้แน่ใจว่าเด็กๆ ได้ของเล่นที่เหมาะสม พ่อแม่ควรมีส่วนร่วมในการเล่นไปกับลูกน้อย นอกจากจะทำให้คุณสังเกตพฤติกรรมการเล่นของลูกๆ ได้อย่างใกล้ชิดแล้ว ยังสามารถเตือนพวกเขาเกี่ยวกับวิธีการเล่นที่ถูกต้องอีกด้วย

อย่างไรก็ตาม การเลือกซื้อของเล่นเด็กจาก Taobao ผู้ปกครองควรตรวจสอบฉลากบนกล่องและวัสดุที่ใช้ผลิต อย่างน้อยควรหลีกเลี่ยงสารเคมี 3 ประเภท ดังต่อไปนี้ หนึ่งคือ สารตะกั่ว เป็นสารโลหะหนักที่พบมากที่สุดในของเล่นเด็ก ความรุนแรงของมันจะเข้าไปทำลายระบบประสาทส่วนกลางและส่วนปลาย ยับยั้งการเจริญเติบโต ก่อให้เกิดมะเร็ง รวมทั้งมีผลต่อพัฒนาการด้านสมอง

เด็กในแต่ละวัยมีสภาพร่างกายและศักยภาพของสมองที่แตกต่างกัน จึงต้องการการพัฒนาที่แตกต่างกัน ของเล่นเด็กเป็นหนึ่งในเครื่องมือที่ช่วยกระตุ้นพัฒนาการเด็ก การเลือกซื้อของเล่นเด็กให้เหมาะกับวัยจึงเป็นสิ่งที่คุณพ่อและแม่จำเป็นต้องรู้ มาดูกันเลยว่าวัยไหนเหมาะกับของเล่นอะไร

1. ทารก 0 – 18 เดือน คุณพ่อคุณแม่ควรเน้นพัฒนาการเกี่ยวกับการเคลื่อนไหว การมองเห็น การทรงตัว การสัมผัส ตลอดจนการสั่งสมทักษะทางด้านภาษา สำหรับคุณพ่อคุณแม่ที่มีลูกอายุ 0-3 เดือนควรเลือกซื้อของเล่นที่มีการเคลื่อนไหวและมีเสียงเพื่อพัฒนาการมองเห็นและการได้ยินของลูก เช่น โมบายที่เคลื่อนไหวได้ ยิ่งมีเสียงเพลงออกมาจากโมบายด้วยยิ่งดี ส่วนเด็กที่มีอายุ 4-6 เดือน พวกเขาสามารถคืบและคลานได้แล้ว คุณพ่อคุณแม่ควรเลือกของเล่นที่เขย่าแล้วมีเสียง ควรเป็นของเล่นที่มีสีฉูดฉาด เพื่อกระตุ้นให้เด็กอยากคืบหรือคลานไปหา ในทารกวัย 7-8 เดือน คุณพ่อคุณแม่ควรเลือกของเล่นที่มีสัมผัสแตกต่างกัน เช่น ของเล่นที่มีพื้นผิวขรุขระ เป็นตุ่ม เป็นขีดให้ทารกใช้มือสัมผัส ส่วนทารกวัย 8-18 เดือนควรเป็นของเล่นประเภทลากจูงเพื่อฝึกการก้าวเดิน

2. เด็ก 1.6 – 4 ปี เด็กวัยนี้นับเป็นวัยแห่งการเรียนรู้ จินตนาการและบทบาทสมมติ คุณพ่อคุณแม่ควรเลือกของเล่นเด็ก ดังนี้ 2.1  ของเล่นเน้นการเคลื่อนไหว เช่น ลูกบอล รถล้อลาก เหมาะกับเด็ก 1.5 – 2ปี2.2  ของเล่นที่เน้นการออกกำลังกายและระบายพลังงาน เช่น สไลเดอร์ เหมาะกับเด็กอายุ 2-4 ปี2.3  ของเล่นเสริมพัฒนาการกล้ามเนื้อมัดเล็ก เช่น ของเล่นหั่นผักหั่นอาหาร หรือของเล่นหยอดวัตถุเล็กๆ ลงในหลุม เหมาะกับเด็ก 1.6 – 3 ปี2.4  ของเล่นฝึกจินตนาการ โดยมากจะเป็นการเล่นบทบาทสมมุติ เช่น ชุดทำครัว เต้นท์หรือบ้านพลาสติก เสื้อกาวน์ของหมอ หรือชุดนักดับเพลิง เหมาะกับเด็กอายุ 3-4 ปี2.5  ของเล่นเสริมพัฒนาการทางด้านศิลปะ เช่น สมุดระบายสี สมุดติดสติกเกอร์ ดินน้ำมันหรือปูนปั้น เหมาะกับเด็กอายุ 3-4 ปี

3. วัย 4- 7 ปี เนื่องจากเป็นวัยที่เด็กๆ มีปฏิสัมพันธ์ทางสังคม มักเล่นกันเป็นกลุ่มและมีจินตนาการสูง คุณพ่อคุณแม่ควรเลือกซื้อของเล่นเด็กที่เสริมจินตนาการและเล่นเป็นกลุ่มได้ เช่น หน้ากากและชุดแฟนซี ตุ๊กตาบาร์บี้ที่เปลี่ยนชุดและเล่นบทบาทสมมุติเป็นเรื่องเป็นราวได้ รวมถึงของเล่นที่ช่วยให้เด็กได้ออกกำลังเป็นกลุ่ม เช่น แป้นบาสเก็ตบอลสำหรับเด็ก สระว่ายน้ำสำหรับเด็ก และชุดตีกอล์ฟสำหรับเด็ก เป็นต้น

เด็ก 0-18 เดือนเป็นวัยหัดสัมผัสเคลื่อนไหว 1.5- 4 ปีเป็นวัยเรียนรู้ 4-7 ปี เป็นวัยเข้าสังคมและจินตนาการอย่างยิ่งยวด หากคุณเป็นคนหนึ่งที่เอาใจใส่ต่อพัฒนาการของลูกน้อย อย่าลืมเลือกซื้อของเล่นเด็กให้เหมาะกับวัยและพัฒนาการนะคะ

วัยเด็กจะเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ผ่านการเล่น โดยการเรียนรู้บางส่วนเกิดระหว่างการเล่นร่วมกับพ่อแม่กับคนรอบข้าง หรือเล่นกับเพื่อนๆวัยเดียวกัน หรือ และอีกส่วนจะเป็นการค้นพบด้วยตนเอง  โดยเด็กจะสนใจทุกสิ่งรอบตัวและค้นคว้า หาทางเล่นได้หลากหลาย ผ่านการเล่น เชิง  สำรวจ  ทดลอง  ค้นคว้า ซ้ำแล้วซ้ำอีก จนเด็ก ๆ ค้นพบการเรียนรู้บางอย่าง แต่สำหรับเด็กออทิสติก การเล่นมักมีรูปแบบเฉพาะที่แตกต่างออกไป คือ เด็กมักสนใจสิ่งของเล่นที่สามารถนำมาตอบสนองการรับสัมผัส โดยวนเล่นซ้ำ ๆ ในรูปแบบเดิม ๆ แบบ Sensory Play มากกว่าการเล่นเชิงสำรวจค้นคว้าแบบเด็กในวัยเดียวกัน

1 ของเล่นที่นำมาประกอบการเคลื่อนไหว

วัย 2 ขวบเป็นวัยที่เด็ก ๆ จะเริ่มเรียนรู้ที่จะควบคุมร่างกายตนเองและเริ่มเคลื่อนไหวอย่างมีทิศทางที่มีรูปแบบมากขึ้น โดยเริ่มมองหาสิ่งรอบตัวมาเล่นประกอบการเคลื่อนไหว แต่เด็กออทิสติกมักจะชอบเคลื่อนไหวอิสระแบบเดิม ๆ โดยไม่มีรูปแบบ เช่น วิ่งไป-มาข้ามห้อง เดินวนรอบห้อง ปีนป่ายโซฟาซ้ำแล้วซ้ำอีก หรือนั่งแยกตัวนาน ๆ กับสิ่งเดิม ๆ ดังนั้น คุณพ่อคุณแม่ควรจัดหาของเล่นที่สามารถนำมาเล่นประกอบเพื่อเพิ่มทักษะการเคลื่อนไหวทางร่างกาย เช่น  แทมโพลีนกระโดดเล่น รถของเล่นที่มีล้อเข็นไปมา รถลากมีเชือกผูกสำหรับลากจูง ลูกบอลไว้เตะ-โยน-กลิ้ง ลูกปิงปองไว้โยนเล่น ฟองสบู่ไว้วิ่งไล่จับ จักรยานขาไถไว้ใช้ฝึกการทรงตัว หรือรถจักรยานสามล้อขนาดที่เหมาะสมกับวัย

หลักการ: ชวนเด็กเล่นประกอบการเคลื่อนไหวให้หลากหลายแต่มีรูปแบบที่เหมาะสมกับของเล่นนั้น ๆ และชวนให้เด็กเล่นโดยใช้ระยะเวลาต่อเนื่องนานพอควรโดยไม่ละความสนใจกลางคัน  เช่น  เล่น 5-10 นาทีเป็นอย่างน้อยต่อรอบ

2 ของเล่นเพื่อเพิ่มการสำรวจ ทดลอง (สิ่งของรอบตัว)

เนื่องจากเด็กออทิสติกมักจะสนใจสิ่งเร้าจำกัด ไม่ค่อยเข้าไปสำรวจหรือตอบสนองกับสิ่งใหม่ ๆ รอบตัว เมื่อสนใจเล่นอะไรก็มักจะเล่นเป็นรูปแบบเดิม ๆ ซ้ำ ๆ ซึ่งต่างจากเด็กในวัยเดียวกัน ดังนั้น เราควรมองหาสิ่งของที่มีอยู่รอบตัว เช่น ขวด กล่อง ของใช้  ของใช้พลาสติก ฯลฯ มาชวนลูกเล่นแบบทดลอง สำรวจ และค้นหาวิธีเล่นสนุก ๆ ที่หลากหลาย หรืออาจจัดหาของเล่นที่มีแสง สี เสียง มีการเคลื่อนไหว เช่น ของเล่นไขลาน ไฟฉายดวงเล็ก หุ่นที่ขยับได้ หมุนลูกข่าง เป่าฟองสบู่ โยนลูกปิงปอง เทบอลลูกเล็ก 10-15 ลูกแล้วกระตุ้นให้เด็กเก็บบอลใส่ตะกร้า โยนลูกโป่งแล้วชวนเด็กไล่ตีไล่จับ เป็นต้น

หลักการ: เมื่อมีของ1 ชิ้นวางอยู่ตรงหน้าที่สามารถนำมาเล่นได้ ให้เราพยายามกระตุ้นให้เด็กสนใจและพยายามค้นหาวิธีเล่นหลาย ๆ แบบ เช่น นำขวดมาเปิด-ปิดฝา นำมากลิ้งเล่น  เตะขวดแทนบอล นำของมาใส่ปิดฝาแล้วเขย่า  เล่นกรอกน้ำใส่ขวด หรือนำรถยนต์ของเล่นมาชวนลูกเล่นด้วยวิธีการที่หลากหลาย เช่น นำรถมาแล่นบนพื้นไปมา รถปีนขึ้นสะพานไม้ จับรถถอยเข้าจอดในกล่อง ฯลฯ หรือจัดสถานการณ์บ่อย ๆ ให้ลูกสังเกตเห็นสิ่งเร้าและเข้าไปตอบสนองให้ถี่ขึ้นอย่างมีทิศทางมากขึ้น เช่น กระตุ้นให้ทดลองเปิด-ปิดปุ่มบังคับของเล่นไขลาน เล่นฟองสบู่ในรูปแบบหลากหลาย จับนำลเด็กให้สนุกกับวิ่งไล่จับฟองสบู่ ใช้นิ้วตามจิ้มฟองสบู่ให้แตก กระโดดโหม่งฟองสบู่ เป็นต้น   

3 ของเล่นเพื่อประกอบการเรียนรู้และเข้าใจสิ่งรอบตัว ของใช้หรือสิ่งของที่เด็กพบในชีวิตประจำวัน

หลักการ: ชวนเด็กเล่นสิ่งของตามประโยชน์ของสิ่งของนั้น ๆ เช่น แปรงสีฟัน หวี กระจก ขวดแชมพู ช้อน จาน แก้วนํ้าพลาสติก ฯลฯ เริ่มจากจับมือนำ ชวนสำรวจทดลอง และพาเด็กเรียนรู้สิ่งรอบตัวอย่างหลายหลาย โดยนำสิ่งนั้นมาประกอบกริยาอาการตามจริง ทำบ่อย ๆ ทำทุกครั้งที่เห็นโอกาสจะแทรกได้ เช่น จับมือเด็กทำท่าแปรงฟันแล้วปล่อยให้เด็กทำเอง สาธิตและจับมือเด็กทำท่าหวีผมแล้วปล่อยให้เด็กทำเอง     

4 ของเล่นเพื่อสร้างสมาธิ

ใช้ของเล่นที่มีจำนวนชิ้นมาก ๆ ที่มั่นใจว่าเด็กสามารถลงมือทำได้ด้วยตนเองอย่างแน่นอน เพื่อฝึกให้เด็กเล่นของเล่นแบบต่อเนื่องรวดเดียวจบโดยไม่ละความสนใจกลางคัน ทั้งนี้ เราสามารถใช้กิจกรรมฝึกกล้ามเนื้อมัดเล็กที่เด็กทำได้เองแล้วมาฝึกการคงสมาธิ เช่น ต่อเลโก้ขนาดใหญ่ หยอดกระปุกออมสิน หยิบเมล็ดพืชใส่ขวด หนีบไม้หนีบขนาดใหญ่บนกระดาษแข็ง ใส่บล็อกลงแท่น กรอกทรายใส่ขวด กรอกน้ำใส่ขวด ปักหมุดขนาดใหญ่ลงแท่น ดึงและกดของเล่นโฟม หรืออาจใช้กิจกรรมที่ได้ลงมือทำเอง เช่น ระบายสีน้ำ ระบายสี ติดเศษกระดาษบนภาพ ลากเส้นง่าย ๆ โดยตั้งเป้าหมายให้ทำงานได้ในพื้นที่อย่างน้อยครึ่งหนึ่งหรือสามเต็มส่วนของกระดาษ A4 และค่อย ๆ เพิ่มการทำงานให้ได้พื้นที่มากขึ้น 

หลักการ: ชวนเด็กเล่นของเล่นที่หลากหลาย โดยเน้นการเฝ้ามองและกระตุ้นให้เด็กลงมือทำกิจกรรมนั้น ๆ ที่มั่นใจว่าไม่ยากเกินความสามารถตามวัย ในกรณีที่เด็กลงมือทำตามทิศทางการเล่นที่ถูกต้องแล้ว เราจะปล่อยให้เด็กเล่นเองโดยไม่เข้าแทรก แต่หากเด็กลงมือทำไม่ต่อเนื่องหรือนำของนั้นมาเล่นในลักษณะกระตุ้นการรับรู้ของตนเอง แบบ Sensory Play เช่น เพ่งมอง เคาะฟังเสียง ลูบสัมผัสแทนเล่น เรียงเป็นแถวยาวเพื่อเพ่งมอง จึงเข้าแทรกและนำให้เด็กลงมือทำในทิศทางที่ตรงตามรูปแบบการเล่นนั้น ๆ โดยนับจำนวนชิ้นที่ส่งให้เด็กทำให้ต่อเนื่อง เริ่มจาก 5 -10-15-20 ชิ้น ตามลำดับ 

5 ของเล่นเพื่อฝึกการแก้ปัญหาและพัฒนักษะด้านสติปัญญา

ตัวอย่างของเล่น เช่น ภาพตัดต่อ หนังสือ เกมบอร์ดต่าง ๆ จับคู่ภาพที่เหมือนกัน จับคู่สี รูปทรง ตัวเลข ตัวอักษรพลาสติก หัวและตัวสัตว์ ภาพกับเงา เป็นต้น โดยเพิ่มระดับความยากตามความสนใจและความสามารถของเด็ก

หลักการ: ชวนเด็กเล่นตามรูปแบบที่เหมาะสมกับของสิ่งนั้น หากในระยะเริ่มต้นเด็กยังเล่นไม่ได้ ให้เราเริ่มจากจับมือเด็กทำซ้ำ ๆ แล้วค่อย ๆ ลดการช่วยลงทีละน้อย  

6 ของเล่นเพื่อพัฒนาทักษะทางกล้ามเนื้อมัดเล็ก (มือ-นิ้ว-สายตา)

ตัวอย่างของเล่น เช่น ดินน้ำมัน กรรไกรปลายมน ฉีกหรือขยำกระดาษ ไม้หนีบผ้า ร้อยลูกปัด 

หลักการ:  การพัฒนาทักษะการประสานงานระหว่างมือ-นิ้ว-สายตา จะพัฒนาผ่านกิจกรรมที่เด็ก ๆ ได้ทดลองลงมือทำและแก้ปัญหาเฉพาะหน้าที่หลากหลายผ่านการเล่นบ่อย ๆ เพื่อสร้างประสบกาณ์ให้เด็ก ๆ มีโอกาสได้ฝึก ขยำ ดึง กด แกะ บิดข้อมือ โดยเน้นให้เด็ก ๆ ได้ใช้มือทั้งสองข้างทำงานร่วมกัน ทั้งนี้ เราควรเตือนให้เด็กตามองตามมือขณะลงมือทำกิจกรรมต่าง ๆ เป็นระยะตามความเหมาะสม

7 ของเล่นเพื่อพัฒนาทักษะทางภาษา

ตัวอย่างของเล่น เช่น หนังสือนิทาน ตุ๊กตา โมเดลสัตว์และผลไม้  เครื่องครัว การ์ดภาพ ฯลฯ

หลักการ: การพัฒนาทักษะทางภาษาประกอบด้วย 3 มุมมอง คือ การขยายคำศัพท์ การฝึกการฟังเข้าใจ และการกระตุ้นการสื่อความหมายผ่้านการพูดหรือการแสดงท่าทาง ดังนั้น เราจะใช้ของเล่นข้างต้นเป็นเครื่องมือแทรกการสอนศัพท์ ทบทวนการฟัง โดยการตั้งคำถามหรือให้คำสั่งบางอย่างเพื่อประเมินความเข้าใจจากการฟังและกระตุ้นให้เด็ก ๆ พูดหรือใช้ท่าทางโต้ตอบกลับมา 

8 ของเล่นเชิงจินตนาการ

ของเล่นประเภทนี้เป็นการเล่นแบบแสร้งทำ เล่นเชิงจินตนาการ และสร้างบทสนทนา เช่น โมเดลสัตว์  รถยนต์ของเล่น เลโก้ ตุ๊กตา ฯลฯ

หลักการ: เรานำของเล่นนั้น ๆ มาประกอบการเล่นเป็นเรื่องราวหรือกระทำแบบแสร้งทำเสมือนจริง เช่น นำตุ๊กตามาแต่งตัวและพูดคุยเหมือนกำลังเลี้ยงน้อง เล่นหม้อข้าวหม้อแกงแบบกำลังขายของ นำตัวโมเดลทหารพลาสติก 2 ตัวมาทำเหมือนกำลังต่อสู้กัน นำหุ่นยนต์มาเดินหรือทำท่าทาง ในกรณีที่เด็กออทิสติกสามารถเริ่มพูดสนทนาได้ เราอาจเพิ่มบทสนทนาแทรกประกอบในการเล่นนั้น ๆ

ถ้าพูดถึงของเล่น ยอดฮิต ที่เด็กทุกคนก็ต้องเคยเล่นคงหนีไม่พ้น การเล่นขายของ เล่นสมมุติว่าตัวเองเป็นเจ้าหญิง ฮีโร่ต่าง ๆ หุ่นยนต์ คุณหมอ กุ๊ก หรือแม้แต่สมมุติว่าตัวเองเป็นคุณแม่ การเล่นบทบาทสมมุติเหล่านี้ ทำให้คุณแม่สงสัยว่าเด็ก ๆ จะได้ประโยชน์หรือทักษะอะไรได้บ้าง จริง ๆ แล้ว เด็ก ๆ มีรูปแบบและวิธีในการเล่นมากมาย ไม่ว่าจะเป็น การเล่นกีฬา การเล่นเกมกระดาน การประดิษฐ์ต่าง ๆ ทุกการละเล่น ล้วนแล้วแต่มีประโยชน์และโทษในตัวเอง การเล่นบทบาทสมมุติก็เช่นกัน

1. ส่งเสริมพัฒนาการทางด้านภาษา

การที่ลูกเลียนแบบตัวละครที่ตนเองชื่นชอบ แน่นอนว่าลูกจะต้องเลียนแบบคำพูดต่าง ๆ ของตัวละครคนนั้นด้วย โดยเฉพาะการเล่นบทบาทสมมุติกับเพื่อน ๆ จะยิ่งช่วยให้ลูกได้ฝึกการแสดงความคิดเห็น ได้พัฒนาทักษะการสื่อสารต่าง ๆ ได้อีกด้วย

2. จุดประกายความคิดสร้างสรรค์

การเล่นบทบาทสมมุติ ไม่ว่าจะเป็นการสมมุติว่าตนเองเป็นแม่ครัวทำอาหาร เป็นเจ้าหญิง ล้วนแล้วแต่ต้องใช้จินตนาการให้ทุกสิ่งที่อยู่รอบตัวเปลี่ยนเป็นสิ่งที่ตนเองต้องการ เปรียบเสมือนการสร้างโลกแห่งจินตนาการขึ้นมาเพื่อให้การเล่นบทบาทสมมุติสนุกยิ่งขึ้น สิ่งเหล่านี้จะช่วยให้เด็ก ๆ ได้ใช้ความคิดในการดัดแปลงสิ่งต่าง ๆ ได้อยู่เสมอ

3. ส่งเสริมทักษะทางด้านสังคม

การเล่น ของเล่นทำอาหาร และการเล่นบทบาทสมมุติต่าง ๆ จะช่วยพัฒนาทักษะทางด้านสังคมได้อีกด้วย เพราะการเล่นประเภทนี้ จำเป็นต้องมีการร่วมมือและแบ่งปันกัน เช่น การเล่นทำอาหาร จำเป็นต้องมีแม่ครัว และลูกค้า เด็ก ๆ ที่เล่นทำอาหารด้วยกัน จะได้เรียนรู้การสลับกันเป็นตัวละครต่าง ๆ เช่นการสลับกันเป็นลูกค้าและแม่ครัว เป็นต้น

 ของเล่นสามารถเสริมพัฒนาการผู้ใหญ่ได้เช่นกันค่ะ ไม่ว่าจะเป็นด้านการพัฒนาความคิด บริหารสมอง หรือพัฒนาด้านอารมณ์ต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ของเล่นสำหรับผู้ใหญ่เหล่านี้ ยังสามารถเป็นตัวช่วยในการคลายเครียดระหว่างวันได้อีกด้วย แถมส่วนใหญ่ยังมาในขนาดกระทัดรัด พกพาสะดวก เรียกได้ว่า เครียดจากงานเมื่อไหร่ก็สามารถหยิบขึ้นมาเล่นเพื่อผ่อนคลายสมองได้ทันที แถมบางครั้งยังสามารถเป็นตัวช่วยในการวอร์มอัพสมองก่อนการทำงานได้อีกด้วย

1.สกุชชี่ (Squishy)

สกุชชี่นั้นเป็นของเล่นนุ่มนิ่มสุดฮิตที่มีความสามารถในการคืนตัวอย่างช้าๆ หลังบีบได้ ซึ่งนอกจากรูปร่างภายนอกที่ทั้งน่ารัก น่ากิน ตะมุตะมิแล้ว ของเล่นชิ้นนี้ยังสร้างมาเพื่อการบริหารนิ้วมือและเพื่อคลายเครียดอีกด้วย โดยสกุชชี่ของแท้นั้นสามารถแบ่งความนุ่มออกเป็น 3 ระดับ ตั้งแต่ Standard, Soft และ Super Soft ถือเป็นของเล่นที่มีไว้บีบเล่นเพลินๆ เพื่อแก้เบื่อและบรรเทาความเครียดในวันที่แสนหนักหน่วงได้ค่ะ

2.สไลม์ (Slime)

ผู้ใหญ่บางคนอาจยังไม่รู้จักสไลม์ซึ่งเป็นของเล่นยอดฮิตของเด็กสมัยนี้ แต่ก็มีผู้ใหญ่ไม่น้อยที่หลงใหลการเล่นสไลม์เช่นเดียวกัน ซึ่งหากใครที่ได้ลองเล่นดูนั้น จะรู้ว่าการปั้นนวดสไลม์นั้นเป็นกิจกรรมที่เพลินเอามากๆ แถมการบริหารนิ้วมือด้วยการปั้นยังสามารถช่วยคลายเครียดได้อีกด้วย โดยข้อดีของสไลม์ที่แตกต่างจากดินน้ำมันและแป้งโดว์นั้น คือการเล่นได้โดยไม่ติดนิ้วมือหรือทิ้งร่องรอยคราบต่างๆ ให้รำคาญใจค่ะ ทั้งสนุกทั้งสะอาดอย่างนี้ ติดตัวไว้ปั้นเล่นสักก้อนก็ผ่อนคลายดีไม่น้อยค่ะ

3.รูบิค (Rubik’s Cube)

ถือเป็นของเล่นฝึกสมองสุดคลาสสิกที่ไม่เคยล้าสมัยเลยทีเดียว สำหรับรูบิคที่เป็นของเล่นลับสมองจนถึงขั้นมีการจัดการแข่งขันแบบระดับโลก ซึ่งการเล่นรูบิคนั้นก็ถือเป็นงานอดิเรกที่เล่นได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ สามารถช่วยบริหารสมองและความจำ แถมยังจัดเป็นของเล่นเพลินๆ ที่สามารถนำมาเล่นก่อนเวลาทำงานเพื่อวอร์มอัพสมอง หรืออาจเล่นเพื่อผ่อนคลายความเครียดระหว่างวันได้ค่ะ

4.ลูกบอลแม่เหล็ก (Magnetic Balls)

ถือเป็นนวัตกรรมของเล่นสุดครีเอท สำหรับลูกบอลแม่เหล็ก ที่เปรียบเสมือนกับเลโก้ของผู้ใหญ่เลยทีเดียว โดยตัวต่อที่เป็นลูกบอลแม่เหล็กนี้ สามารถต่อเป็นอะไรก็ได้ตามความสร้างสรรค์และจินตนาการของผู้เล่น  ซึ่งนอกจากจะได้ต่อเพลินๆ เพื่อกระตุ้นจินตนาการอันไร้ขีดจำกัดแล้ว ผลงานที่ได้ยังถือเป็นประติมากรรมตั้งโต๊ะสุดอาร์ตที่ไม่เหมือนใครและไม่มีใครเหมือนอีกด้วย

5.ลูกเต๋าบำบัด (Fidget cube)

สำหรับใครที่เห็นปุ่มแล้วชอบกด ชอบคลิก หรือรู้สึกมีความสุขกับปุ่มกดและปุ่มหมุนต่างๆ ลูกเต๋าบำบัดนั้นถือเป็นของเล่นที่ตอบโจทย์มากทีเดียว โดยเจ้า Fidget cube นั้น เป็นของเล่นขนาดลูกเต๋าที่แต่ละด้านเต็มไปด้วยปุ่มชนิดต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น ปุ่มคล้ายสวิตไฟ ปุ่มวงกลมเรียบ ปุ่มหมุนฟันเฟืองต่างๆ ซึ่งไม่น่าเชื่อว่าปุ่มเหล่านี้มีความสามารถในการสร้างสมาธิและช่วยบำบัดอารมณ์ให้สงบลงได้อย่างมหัศจรรย์ แม้ว่าราคาจะไม่ถูกนัก แต่ก็ไม่ถือว่าแพงจนคนวัยทำงานหาซื้อไม่ได้แน่นอนค่ะ