Tag: ของเล่นพัฒนาเด็ก

1. เด็กแรกเกิด – 3 เดือน ของเล่นที่สามารถติดบริเวณเตียงหรือเปลได้ เช่น โมบายล์ ตุ๊กตาของเล่นแขวนที่ขอบเปลนิ่ม ๆ เป็นต้น ประโยชน์ : ลูกนอนมองโมบายล์อย่างสบายอารมณ์และเพลิดเพลิน แถมยังเอามือไขว่เอื้อมคว้าด้วย

ของเล่นควรสีสลับให้เห็นอย่างเด่นชัด เช่น สีขาว-ดำ แดง-ขาว เขียว-น้ำเงิน บางชนิดทันสมัยมีกระจกเงาเล็กสะท้อนแสงแวบ ๆ ด้วย ประโยชน์ : เนื่องจากช่วง 3 เดือนแรกนี้ สายตาเด็กจะมองเห็นสิ่งของที่มีสีสันตัดกันได้ชัดกว่าสีเรียบ ๆ ลูกจะรู้จักมองตามของเล่น แม้ในตอนนี้จะมองได้ไม่ชัดเท่าผู้ใหญ่ อีกทั้งภาพและแสงสะท้อนในกระจกก็เรียกความสนใจได้ดีเช่นกัน

มีเสียงดนตรีหรือเสียงกรุ๊งกริ๊งอยู่ในของเล่น ประโยชน์ : เด็กจะพยายามหาต้นกำเนิดของเสียง เพิ่มความสนใจของเล่นที่แขวนอยู่ในเปลได้อีกด้วย

2. วัย 4 เดือน – 6 เดือน วัยนี้สามารถเคลื่อนไหวตัวได้มากขึ้น และมีพัฒนาการหลายอย่างมากขึ้นด้วย เช่น การคว้าจับถนัดขึ้น ฟันเริ่มขึ้น มองเห็นชัดขึ้น ฉะนั้นของเล่นจึงมีความจำเป็นที่จะต้องเข้ากับพัฒนาการลูกได้ด้วย

ยางกัดนิ่ม ๆ ควรเลือกที่ได้คุณภาพเป็นพลาสติกหรือยางที่มีความคงทนแข็งแรง เมื่อบีบดูแล้วไม่มีของเหลวข้างในไหลออกมา เลือกสีสันให้สดใสหรือมีลูกเล่นข้างในยางกัดด้วยก็ได้ ประโยชน์ : วัยนี้ฟันกำลังขึ้น ถ้าสังเกตจะเห็นว่า ลูกจะชอบหยิบจับของเข้าปาก จึงควรเตรียมยางกัดเอาไว้เป็นของเล่นแก้คันเหงือกดีกว่าคว้าของอย่างอื่นมากัดเล่น

กรุ๊งกริ๊งหรือตุ๊กตานิ่มที่มีเสียงกระดิ่งดังข้างใน แต่ต้องสังเกตด้วยว่ากระดิ่งและสีไม่หลุดลอกง่าย พลาสติกต้องไม่มีขอบคม แตกหักยาก สีสดใสเหมาะมือ ประโยชน์ : ลูกเริ่มใช้มือในการคว้าจับ และถ้ามีเสียงด้วย ก็จะยิ่งอยากจับและเขย่า ช่วยให้ลูกใช้มือและกล้ามเนื้อแขนได้ดีขึ้นเรื่อย ๆ

3. วัย 7 เดือน – 9 เดือน บางคนก็เริ่มคลานคล่องแล้ว ของเล่นก็ต้องเพิ่มลูกเล่นไปตามศักยภาพของลูก ให้สมกับวัยนักสำรวจตัวน้อย

เลือกเครื่องเล่นที่ต้องใช้ทักษะหลาย ๆ ด้าน เช่น กดแล้วมีเสียงต่าง ๆ ต้องใช้การหมุน บิด ตี ดึง เป็นต้น

ประโยชน์ : นักสำรวจน้อย จะหยิบ ๆ จับ ๆ ของเล่นและหัดเล่น เรียนรู้ด้วยตนเอง ของเล่นที่หลากหลายจะเพิ่มทักษะและประสบการณ์ชีวิตได้อย่างไม่น่าเบื่อ

บล๊อกอันเล็ก ๆ ทรงสี่เหลี่ยม สามเหลี่ยม วงกลม หรือตัวต่อทักษะง่าย ๆ ทำจากไม้หรือผ้า ประโยชน์ : ได้ใช้ความคิดหยิบจับไปวางตรงนู้นตรงนี้ ตาเริ่มสัมพันธ์กับมือไปเรื่อย ๆ

หนังสือก็เป็นของเล่นได้เหมือนกัน แต่ควรเป็นหนังสือที่มีภาพสวยงามสดใส เหมือนจริง เล่มใหญ่ และตัวหนังสือน้อย หรือเป็นหนังสือผ้าที่แต่ละหน้ามีพื้นผิวต่าง ๆ ให้ลูกจับสัมผัส ประโยชน์ : เป็นการปลูกนิสัยรักการอ่าน เด็กจะรู้สึกว่าหนังสือคือสิ่งที่สามารถจับต้องได้เคยชิน และได้เรียนรู้ จดจำภาพแต่ละภาพที่มีอยู่ในหนังสือด้วย

4. วัย 10 เดือน – 1 ขวบ เริ่มซนจนจับไม่อยู่แล้ว แต่ในขณะเดียวกันของเล่นก็ยังมีความจำเป็นต่อการพัฒนาเด็กมากอยู่ดี เพราะระหว่างที่เขาได้เล่นจะเกิดความสุขใจ เกิดประสบการณ์จากการเล่น พัฒนาทั้งสติปัญญาและร่างกายอีกด้วย

ของเล่นมีลักษณะต่าง ๆ สี่เหลี่ยม กากบาท รูปดาว เป็นต้น ใส่ช่องตามรูปร่าง หรือหยิบใส่ เทออกจากกล่องบรรจุ

ประโยชน์ : ได้เรียนรู้ถึงรูปร่างของของเล่นแต่ละชิ้นที่หยิบจับ เริ่มรู้จักการกะปริมาณอย่างง่าย เช่น ใส่จนเต็ม หรือเททิ้งจนภายในถังว่างเปล่า

ของเล่นที่มีล้อ เช่น รถชนิดแล่นไปแล้วชนกำแพงตีลังกากลับมาได้เอง รถดึงลาก มีเสียง ประโยชน์ : ล่อตาล่อใจให้ลูกเคลื่อนตัวไปจับไปเข็น ซึ่งเมื่อเคลื่อนไหวบ่อยครั้ง แขนขาก็จะแข็งแรงขึ้นไม่ล้มง่าย

เลือกของเล่นให้เหมาะสมกับช่วงวัยของเด็ก

อันดับแรกควรคำนึงถึง “ความแตกต่างระหว่างบุคคล” เพราะเด็กแต่ละคนแม้จะอยู่ในช่วงวัยเดียวกัน ก็จะมีพัฒนาการ ความชอบและความสนใจที่แตกต่างกัน ดังนั้นการเลือกของเล่นให้เด็กจึงเป็นสิ่งสำคัญ และละเอียดอ่อนอย่างมาก ดังนั้น ก่อนเลือกซื้อของเล่นผู้ปกครองควรมีความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับพัฒนาการของเด็กเบื้องต้นก่อนค่ะ

• เด็กแรกเกิด – 6 เดือน : ควรเลือกเป็นของเล่นที่มีสีสันสดใส มีเสียง เช่น โมบายล์ ตุ๊กตา ของเล่นที่เขย่าแล้วมีเสียง เนื่องจากเด็กในวัยนี้มองเห็นสิ่งของที่มีสีสันตัดกันได้ชัดกว่าสีเรียบและเสียงเป็นสิ่งที่กระตุ้นความสนใจของเด็กได้ดี
• 6 เดือน – 1 ปี : ควรเลือกของเล่นที่เด็กได้หยิบจับ มีพื้นผิวสัมผัสที่แตกต่างกัน เช่น หยาบ นุ่ม แข็ง นิ่ม ของเล่นยางกัด เพื่อกระตุ้นประสาทสัมผัสของเด็ก รวมไปถึงของเล่นที่เด็ก ๆ ได้เคลื่อนที่ เช่น รถลากจูง ลูกบอล เพื่อให้เด็กได้เคลื่อนไหวและฝึกการก้าวเดิน 
• 1 – 2 ปี : ควรเป็นของเล่นที่ได้ใช้กล้ามเนื้อมือและตาอย่างประสานสัมพันธ์กัน เช่น กล่องรูปทรงเรขาคณิต การร้อยลูกปัดขนาดใหญ่ การต่อบล็อก การเล่นดินน้ำมัน เป็นต้น การพัฒนาการกล้ามเนื้อมือและตาให้ประสานสัมพันธ์กันทำให้เด็กเคลื่อนไหวร่างกายอย่างคล่องแคล่วและเป็นพื้นฐานที่ดีในการขีดเขียน
• 2 – 3 ปี : ควรเลือกของเล่นที่ฝึกการทรงตัว เช่น จักรยานสามล้อ ม้าโยก เป็นต้น เนื่องจากเด็กในวัยมีพัฒนาการกล้ามเนื้อมัดใหญ่ที่พัฒนาไปอย่างรวดเร็วเริ่มวิ่งและกระโดดสองขาได้ รวมไปถึงของเล่นที่ช่วยให้เด็กได้จำแนกหรือจัดกลุ่ม เช่น การจัดวางรูปทรง การจับคู่ภาพกับเงา ของเล่นบทบาทสมมุติ รวมไปถึงนิทานภาพ เนื่องจากวัยนี้จะสามารถแยกวัตถุจากขนาดหรือสีได้แล้ว จึงช่วยให้เด็กมีการแสดงออกทางอารมณ์ที่ชัดเจนขึ้นและมีการเรียนรู้ศัพท์ใหม่ได้มากขึ้น
• 3 – 4 ปี : ควรเลือกของเล่นที่ส่งเสริมจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ เช่น ตัวต่อ บล็อกไม้ แม่เหล็กรูปทรง สมุดระบายสี แป้งโดว์ เป็นต้น ของเล่นบทบาทสมมติ เช่น ตุ๊กตา ชุดสัตว์ ชุดทำอาหาร เล่นขายของ ชุดเครื่องมือช่าง เป็นต้น เนื่องจากเป็นวัยที่มีจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์อย่างไร้ขีดจำกัด
• 4 – 6 ปี : ควรเป็นของเล่นที่ส่งเสริมการคิดอย่างมีเหตุผลและเสริมสร้างจินตนาการ เช่น บอร์ดเกม จิ๊กซอว์ Sequencing Games Magic Magnet เป็นต้น เนื่องจากเด็กในวัยนี้มีพัฒนาการทางสติปัญญาที่พัฒนาไปอย่างต่อเนื่องและรวดเร็ว

การเลือกของเล่นให้เหมาะสมกับช่วงวัยเป็นสิ่งสำคัญอย่างมาก ควรเริ่มต้นจากการให้เด็กเล่นของเล่นง่าย ๆ ก่อน แล้วค่อย ๆ เพิ่มความยากและความท้าทายไปตามวัย เพื่อที่จะเสริมสร้างความมั่นใจหรือการเห็นคุณค่าในตนเอง ถ้าหากเด็กได้เล่นของเล่นที่ยากเกินความสามารถก็จะทำให้เด็กขาดความมั่นใจได้ แต่หากง่ายเกินไปก็อาจทำให้เด็กรู้สึกเบื่อหน่ายได้เร็วขึ้น